Czy masz sprawdzone sposoby na zapamiętywanie dat, słówek z języków obcych lub definicji? W nowym cyklu prezentujemy porady eksperta – trenera efektywnej nauki, który zdradza sposoby na skuteczne zapamiętywanie szkolnych treści. Cały cykl przygotowaliśmy dla naszego partnera Silesia Dzieci.
#1Zapamiętywanie ciągu słów
Czy kiedykolwiek bawiliście się w rozwijanie skrótów? Ta popularna kreatywna rozrywka dla dzieci jest
podstawą jednej z klasycznych technik pamięciowych. Można w zabawny sposób rozwinąć np. PZU, PKP, ZUS… i wiele innych popularnych nazw.
Ta sama metoda wykorzystywana jest w Technice Pierwszych Liter. Jeśli musimy zapamiętać słowa w określonej kolejności (np. dopływy Wisły, planety, Dynastię Królów…) możemy do tego wykorzystać kreatywność.
Np. LCDM – cztery kolejne liczby rzymskie (50, 100, 500, 1000). Jak zapamiętać je w tej kolejności? Wystarczy wymyślić ciekawe, śmieszne zdanie, które poprzez swoją atrakcyjność, budowę, fikcję lub poczucie humoru – ułatwi zapamiętywanie. Gotowi? Nasza propozycja to: „Lubię Cacka Dobrej Marki”.
Ta metoda ułatwia „wiązanie” słów w odpowiedniej kolejności. Jeśli z pierwszych liter stworzymy zdanie, dla naszego mózgu będzie to łatwiejszy ciąg do zapamiętania (kolejność, którą łatwiej odtworzyć). Podobnie możecie wykorzystać metodę np. w zapamiętywaniu przypadków (MDCBNMW), części zdania i wielu innych treści. Warto korzystać z tej metody, jeśli liczba słów nie jest zbyt duża (4 – 9) tak, aby zdanie miało sens i było proste w budowie.
#2 Ucz się skuteczniej! Techniki pamięciowe w szkolnej ławce
Często spotykamy się z nowymi słowami… np. nauka języka obcego, nazwiska, adresy, trudne definicje. Czy macie swoje sposoby na zapamiętywanie takich słów? Część z nas z pewnością powtarza słowo wielokrotnie, aby je „utrwalić” (psycholodzy poznawczy powiedzieliby raczej: „zakodować”).
W takiej sytuacji również możecie skorzystać z mnemotechnik – kolejna, którą chcemy Wam pokazać to: Technika Słów Zastępczych (TSZ).
Nowe słowo wymaga od naszego mózgu większego wysiłku – nauczenie się nowego brzmienia, zapamiętanie słowa i jego znaczenia – masa roboty! Można jednak nieco oswoić i skrócić ten proces, znajdując podobieństwo – słowo zastępcze. Przykład?
El pollo – to po hiszpańsku kurczak. Z jakim polskim słowem możesz to skojarzyć? My wymyśliliśmy słowo polo (gra). Teraz wystarczy połączyć wszystkie elementy w jeden ciąg:
El pollo – polo – kurczak – Czy widzicie napuszonego, dumnego kurczaka, który gra w polo?
Wzór tej techniki zawsze wygląda podobnie. Najpierw wybieramy słowo, które chcemy zapamiętać. Następnie szukamy blisko brzmiącego (lub rymowanego) słowa, które już znamy. Na koniec łączymy wszystko jakim zabawnym skojarzeniem (np. sytuacją). Możemy oczywiście uzupełnić nasze skojarzenie odpowiednim rysunkiem.
A Wy – jakie słowa musicie zapamiętać? Macie już swoje skojarzenia? Życzymy udanych treningów.
#3 Ucz się skuteczniej! Techniki pamięciowe w szkolnej ławce
Jakie macie sposoby na zapamiętywanie dat? Bo tradycja głosi, że można np. powtarzać w kółko datę 100 razy i wtedy podobno ją zapamiętamy… można też nagrać swój głos powtarzający datę i słuchać w kółko przez 
sen… Mnemotechnicy znają jednak o wiele łatwiejsze i przyjemniejsze sposoby! Najbardziej znaną techniką zapamiętywania liczb (w tym dat) jest metoda Haków Liczbowych.
A co to takiego? Jedną z głównych zasad zapamiętywania jest wizualizacja – czyli wyobrażamy sobie to, co musimy zapamiętać. I tutaj – ciekawostka! Treningi pamięci często skupiają się na rozwijaniu i wzmacnianiu kreatywności – a nie umiejętności zapamiętywania, jakby mogło się wydawać.
Pierwszym krokiem w naszej metodzie haków liczbowych jest wyobrażenie sobie każdej cyfry (0-9) w formie symbolu wizualnego – może to być przedmiot, zwierzę, postać, potrawa, roślina.. Ważne, aby kształtem lub znaczeniem przypominała cyfrę i była rzeczywista (stanowiła coś, co naprawdę istnieje).
Np. (skojarzenia autora)
1 – parasol
2- łabędź
3 – serce
4 – krzesło
Następny krok to „zakodowanie” daty na te właśnie symbole. Data 1852 to na podstawie skojarzeń trenera technik pamięciowych: parasol, bałwan, jabłko, łabędź. I kiedy mamy już nasze kody wizualne, tworzymy z nich śmieszną, niesamowitą, żywą historyjkę – pod parasolem stał głodny bałwan. Niestety nie mógł go dosięgnąć – wtedy pojawił się łabędź, zerwał jabłko i podzielił się z bałwankiem.
Dla młodszych dzieci może to być zabawna historyjka, bajka. Dla starszych – nawet komiks lub historia z dreszczykiem w tle 😉
Technika haków przede wszystkim jest wybierana przez niepoprawne gaduły, które lubią opowiadać, tworzyć opowieści – a nauka liczb czy wzorów jest dla nich prawdziwą udręką.
#4 Ucz się skuteczniej! Techniki pamięciowe w szkolnej ławce
Czas na królewskie wejście! Pałac pamięci (często nazywany również techniką Rzymskiego Pokoju) nazywany jest królową technik pamięciowych. Wzmianki historyczne dotyczące wykorzystania tej techniki sięgają aż… czasów wielkich filozofów starożytnych – m.in. Sokratesa i Platona.
Metoda bazuje na powiązaniu pamięci z miejscem (lokalizacją). Tutaj musimy zrobić Wam małe wprowadzenie: nasza pamięć powiązana jest z emocjami – to już wiemy. Jest również związana z miejscem (np. naszym pokojem lub innym pomieszczeniem, które dobrze znamy i też łączymy je z emocjami). Nasza szkoła podstawowa czy podwórko w rodzinnym domu może być świetnym „wyzwalaczem” wspomnień. Zatem informacje, zapisane w naszej pamięci będą tutaj pojawiać się stopniowo – myśląc np. o szkole podstawowej, najczęściej przypominamy sobie kilka ważnych wydarzeń.
Możemy wykorzystać tą zasadę w zapamiętywaniu istotnych dla nas informacji. W tym celu wybieramy sobie pomieszczenie, które dobrze znamy i lubimy (dzieci oczywiście wybierają swój pokój). To pomieszczenie spełni funkcję podobną do USB, czyli pamięci zewnętrznej.
Na czystej kartce papieru narysuj rzut swojego pokoju (widok z góry) i zaznacz najważniejsze przedmioty, które zawsze lub zazwyczaj są w jednym miejscu: połka z książkami, biurko, łózko, drzwi, okno, gniazdko itp. Postaraj się, aby na rysunku było co najmniej 10 takich elementów. Rysunek nie musi być bardzo dokładny – ważne, aby mniej więcej zachować proporcje. Rysunek ma stanowić pomoc przy pierwszym, wstępnym ćwiczeniu metody, na kolejnych etapach nie będzie już konieczny.
Przygotuj listę 10 słów (najlepiej rzeczowniki; może to być prosta lista zakupów). Waszym zadaniem będzie zapamiętanie całej listy w określonej kolejności. Nasza lista to: jajka, ketchup, sałata, chleb, mleko, parówki, czekolada, coca-cola, pomidory, karma dla psa.
Wyobraź sobie, że wchodzisz do pomieszczenia i kierujesz się od razu w prawo (bądź w lewo – ważne, aby zachować jeden kierunek) i wybierasz przedmiot lub mebel, który jako pierwszy będzie na Twojej drodze. Tutaj przyda się nasz rysunek, który może posłużyć jako ściąga. Ważne, aby ostatecznie nie rozglądać się po pokoju tylko przywoływać kolejne punkty pomieszczenia z pamięci.
My mamy swoją listę przedmiotów w pokoju, w kolejności zgodnie z prawą ręką. Od razu do każdego elementu dopisaliśmy kolejne punkty z naszej listy zakupów
Kominek – jajka
Komoda – ketchup
Stare radio – sałata
Szafka na książki – chleb
Okno – mleko
Fotel – parówki
Kanapa – czekolada
Regał na dokumenty – coca-cola
Okno – pomidory
Witryna – karma dla psa
Wyobraź sobie, że po swoim pokoju przechadzasz się, trzymając cały czas rękę przy ścianie. Twoja prawa (bądź lewa) ręka nie może oderwać się od ściany i w tej technice wykorzystujesz elementy pokoju, które spotkasz na swojej drodze (rysunek pomaga nam to wszystko zobaczyć).
Ostatni etap to kojarzenie i zapamiętywanie. Spróbuj połączyć każdy element pokoju z odpowiednim produktem z listy.
Skojarzenia mogą (a nawet powinny!) być niecodzienne, abstrakcyjne i zabawne. Dzięki temu łatwiej je zapamiętamy. Zasada polega na łączeniu elementów naszego codziennego i dobrze znanego otoczenia z czymś co jest nowe – w tym przypadku lista zakupów.
Jeśli zastosujesz instrukcje tej metody, o wiele łatwiej przypomnisz sobie wybrane listy i to w dowolnej kolejności! Aby sprawdzić, jaki jest efekt, poproś np. rodzica lub inną osobę o podanie listy zakupów ale w losowej kolejności, np. produkt #3, produkt #9, produkt #6 itp. Jeśli przy tym procesie rozglądasz się po swoim pokoju i przypominasz produkty patrząc np. na szafę czy łózko – udało się! Metoda lokalizacji zakotwiczona. Teraz wystarczy przećwiczyć ją parę razy na rożnym materiale i następnie spróbować zapamiętać treść szkolną.
Powodzenia!
