Profesor Manfred Spitzer, wybitny naukowiec, neurobiolog, psychiatra i badacz procesów poznawczych twierdzi, że motywacja zewnętrzna nie istnieje.
Aby zachęcić kogoś do wykonania określonej czynności (nie szukajmy daleko – zachęcić dziecko do nauki) należy rozpoznać i rozdzielić dwa procesu. Bliskie, być może nawet… uzupełniające się, aczkolwiek często mylone przez rodziców i nauczycieli.
Bez względu na to, czy stosujemy technikę kija czy marchewki, jesteśmy w stanie wywołać jedynie (lub aż!) proces mobilizacji. To oznacza, że dziecko jest w stanie odrobić swoje zadanie domowe, nauczyć się na sprawdzian i posprzątać swój pokój. Efekt możemy osiągnąć względnie szybko, lecz ta sielanka nie trwa też długo. Efekt posprzątanego pokoju będzie jest bowiem zależy od tego, jak długo potrafimy utrzymać dziecko w stanie mobilizacji.
W poszukiwaniu skarbu
Motywacja natomiast – Święty Graal edukacji, jest procesem wewnętrznym – buduje się go długo, oparty jest na własnych przekonaniach, wartościach, samoocenie, modelowym zachowaniu rodziców. Zatem… nie oczekujmy, że dziecko odczuje nieprzepartą, wewnętrzną chęć do czytania książek, jeśli sami nie poświęcamy temu zbyt wiele czasu. Ta sprawa z motywacją to… długa historia i zajmiemy się tym pewnie w jednym z naszych kolejnych artykułów. Wróćmy jednak do mobilizacji.
Wraz z tym procesem zadaniowego pobudzenia, intensywnie pracują funkcje wykonawcze. To zestaw umiejętności, które posiada każdy z nas – dzięki nim jesteśmy w stanie hamować swoje popędy, przewidywać zdarzenia, planować a także… odświeżać informacje pamięci roboczej oraz przerzucać uwagę pomiędzy zadaniami. Jak widzisz – to procesy, które są bardzo ważne w wykonywaniu codziennych czynności a szczególnie nauki.
Gdyby to było takie proste…
Funkcje wykonawcze (nazywane też zarządczymi) związane są ściśle z procesem rozwoju i dojrzałości naszego mózgu. Aby zatem sprawnie kontrolować swoje popędy, mobilizować się do wykonywania obowiązków, koncentrować na sprawach ważnych – musimy osiągnąć pewien biologiczny pułap, w którym nasza kora mózgowa może w pełni z tych funkcji korzystać. Kiedy nadejdzie ta wyczekiwana chwila? Drodzy rodzice, tutaj niestety nie mamy dla Was dobrych informacji – procesy rozwoju mózgu, szczególnie jego najmłodszych ewolucyjnie obszarów (czyli m.in. kory mózgowej) trwają mniej więcej do 25 roku życia. Zatem nasze dziecko, uczeń VI klasy szkoły podstawowej, ma jeszcze pełne prawo (pod względem biologicznym) do tego, aby nie utrzymywać kontroli swoich zachowań, a co za tym idzie – może mieć trudności z mobilizacją i organizacją czasu.
Nie spoczywajmy jednak z założonymi rękami – w naturze nie ma dróg na skróty i nie jesteśmy w stanie przyśpieszyć procesów rozwojowych dziecka, możemy 
jednak wzmacniać pewne mechanizmy i wspomagać ten proces.
Co więcej – nie musimy szukać wymyślnych sposobów na to, aby rozwijać funkcje wykonawcze. Zwróćcie uwagę – to przecież procesy polegające na skupieniu, rozwijaniu pamięci roboczej, cierpliwości. Zatem możecie wykorzystać do tego nawet gry planszowe! Poniżej polecamy Wam kilka prostych czynności, które pomogą rozwijać funkcje poznawcze dziecka w formie gier i zabaw.
- Alfabet – spróbuj wspólnie z dzieckiem wymieniać litery alfabetu, użyj jednak do tego pewnego klucza; np. alfabet powiedziany od końca lub pierwsza i ostatnia litera następnie druga oraz druga od końca itp.
- Anagramy – nowoczesne technologie czasem pomagają w zaangażowaniu dziecka. Możesz wykorzystać grę Piknik słowo – zabawa w anagramy dla całej rodziny
- Gry planszowe – polecamy Grę pozorów – świetna rozrywka dla całej rodziny. Zasady gry oparte są na efekcie Stroopa – czyli mechanizmie przerzutności uwagi
- Szachy – nie zapominajmy o klasykach. Rozgrywki szachowe wymagają wielu różnych umiejętności, jak np. koncentracja uwagi, wyobraźnia, umiejętność przewidywania i planowania. Jeśli szachy są dla Was za trudne, możecie sięgnąć po bierki lub grę logiczną 4 w rzędzie.
Mobilizacja do nauki z pewnością nie jest łatwym procesem, szczególnie kiedy przed nami ostatnia prosta. Pamiętaj jednak, że efekt pracy z dzieckiem w postaci gier, zabaw, modelowania i wspólnej nauki przyniesie efekty – warto na nie poczekać.
Kurs szybkiego czytania i technik pamięciowych dla dzieci
Zapraszamy na kurs, podczas którego Twoje dziecko nauczy się szybciej czytać, poprawi koncentrację, pozna techniki pamięciowe i przekona się, że nauka może być przyjemna i skuteczna.
Umiejętność płynnego czytania, rozumienia i analizy tekstu to kompetencje przyszłości. Na każdym etapie nauki i pracy spotykamy się coraz większą ilością informacji do przetworzenia. Dzięki uczestnictwu w naszych zajęciach dziecko stawi czoło wszystkim edukacyjnym wyzwaniom.
