Zapraszamy do naszej nowej, poradnikowej serii dla rodziców.
Problemy z nauką są częste, żeby nie powiedzieć…wszechobecne. Jeśli zastanawiasz się jak pomóc dziecku w nauce, mamy na to konkretne rozwiązania. Nie są uniwersalne, nie dają również 100% skuteczności, ale pomagając dzieciom w nauce, wyznajemy jedną, od wielu lat niezmienną zasadę: „jeśli nic nie zmienisz, to nic się nie zmieni”.
Dodatkowo, regularnie będziemy uzupełniać porady i wskazówki, które mogą Ciebie – rodzicu i nauczycielu – zainspirować do zmiany strategii uczenia i pomocy w nauce.
Zmiana strategii, czyli jak efektywnie wspierać dziecko w nauce?
Przypomnij sobie, jak często przytłacza Cię ilość zadań i obowiązków? Jeśli nie wiedziałeś od czego zacząć i na czym skończyć – zaufaj nam – Twoje dziecko często czuje się tak samo. Jeśli celem nauki jest np. opanowanie pięciu podrozdziałów z historii, nie podejmuj próby nauczenia się wszystkiego, takie praktyki zamiast motywacji u dziecka do dalszej nauki, bardzo często przynoszą zupełnie odwrotny skutek.
Pamiętaj – dziecko nie posiada w pełni wykształconych funkcji wykonawczych, za które odpowiedzialna jest kora przedczołowa. Co to oznacza w praktyce? To część mózgu, która odpowiada m.in. za planowanie, podejmowanie decyzji i hamowanie popędów. Ta strategiczna część mózgu dojrzewa w pełni dopiero…około 20 roku życia!
Jeśli chcesz poznać jedną ze skuteczniejszych technik tworzenia kreatywnych notatek, przeczytaj nasz artykuł o mapie myśli w edukacji szkolnej.
Zatem nauka planowania swojej pracy, dzielenia jej na mniejsze porcje, ustalanie celów i sposobów ich mierzenia, niestety w dużej mierze należy do dorosłych opiekunów, więc jak motywować dziecko do nauki, aby nasze starania przyniosły zamierzony efekt?
Zaplanuj harmonogram działania
Aby pomóc dziecku w nauce obszernego materiału, spróbujcie wspólnie zaplanować cel, np. wspólnie ustalcie, które treści na pewno musi poznać, a które są nadprogramowe.
Nauka przedmiotów humanistycznych często jest trudna i uciążliwa, szczególnie dla dzieci, które nie potrafią samodzielnie wyciągnąć wniosków z czytanego tekstu i układać poznanych treści w sposób dla siebie zrozumiały. Przeplatanie się faktów, dużo informacji i ciekawostek sprawia, że materiał często odbierany jest jako trudny, a tym samym – chaotyczny.
Czasem może nam przyjść z pomocą podsumowanie, które znajduje się na końcu rozdziałów – tam znajdziesz pytania, na które dziecko może w pierwszej kolejności odpowiedzieć. Dzięki temu zapozna się z tekstem i stopniowo będzie uczyć się samodzielnego wyszukiwania informacji. Celem takiego procesu nie jest nauka całej treści, a wsparcie dziecka w nauce oraz zrozumienie i wyciągnięcie najważniejszych informacji.
Możesz również pomóc dziecku w nauce, samodzielnie układając kilka pytań lub prosząc o pomoc nauczyciela. Pamiętaj – ważniejsza jest umiejętność selekcji informacji, niż bezrefleksyjne uczenie się wszystkiego po kolei. Poza tym, abstrahując już od motywacji czy zmęczenia dziecka – zapamiętanie 100% materiału jest praktycznie niemożliwe.
Zanim Twoje dziecko rozpocznie naukę – pomóż mu ustalić cele!
Jak pomóc dziecku w nauce treści z podręcznika?
Odpowiednia motywacja dziecka, to niezwykle ważny element w procesie nauki, dlatego zanim powiesz dziecku: „masz teraz godzinę” lub „naucz się tego rozdziału” zaplanuj dokładnie, jakie informacje są najważniejsze i kluczowe do późniejszego sprawdzianu. Taka strategia, początkowo może sprawiać trudności, ale długofalowo przyniesie bardzo wymierny efekt – dziecko nauczy się czytać ze zrozumieniem i refleksją, wyciągając z tekstu najważniejsze fakty, a tym samym są duże szanse, że jego pozytywny stosunek do nauki wzrośnie.
Posłuchaj, co o tym mówi Ewa Bensz-Smagała, psycholog dziecięcym trener technik pamięciowych oraz szybkiego czytania:
Pochwały kluczem do sukcesu! Czy prawidłowa komunikacja z dzieckiem wpływa na motywację do nauki?
Spora część rodziców i nauczycieli wychodzi z założenia, że nauka jest obowiązkiem uczniów i nie widzi potrzeby docenienia ich za postępy, albo co gorsza, uważa, że sama dobra ocena jest wystarczającą “pochwałą” czy motywacją do dalszej nauki. Nic bardziej mylnego. Badania jasno wskazują, że pochwały są kluczem do sukcesu efektywnej nauki. To proste narzędzie, które w szybki i łatwy sposób pozwala na podnoszenie wyników.
Jeśli chcesz w prawidłowy sposób wspierać dziecko w nauce, to istotne, żeby oddzielić docenianie od oceniania. Wszelkiego rodzaju komplementy powinny na co dzień towarzyszyć procesowi nauczania, a ocena powinna być podsumowaniem pracy dziecka.
Umiejętność komunikacji jest ważnym czynnikiem, który może pomóc dziecku w nauce. Bez znaczenia jest tutaj wiek – dobra relacja z rodzicem pomaga budować poczucie własnej wartości oraz tworzy wzajemny szacunek.
Komunikacja z dzieckiem odbywa się głównie w sposób werbalny, ale wielką rolę odgrywają też środki niewerbalnego przekazu, takie jak: mimika, intonacja głosu, gestykulacja czy nawet kontakt wzrokowy. Jednym z ważniejszych aspektów relacji z dzieckiem jest rozmowa. Opiekun powinien właściwie reagować na potrzeby, dzięki czemu tworzy się pozytywna więź, która opiera się na poczuciu bezpieczeństwa. Natomiast, jeśli potrzeby podopiecznych są systematycznie ignorowane, może to wywołać frustrację, smutek, a nawet agresję.
Odpowiednie nastawienie do rozmowy i sprzyjające środowisko to kolejny element. Dziecko szybko domyśli się, jakie intencje ma rodzic oraz jaki może być finał takiego dialogu. Prowadząc rozmowę, daj dziecku możliwość swobodnego wypowiedzenia się i zebrania myśli. Pamiętaj też o otwartej postawie ciała i przyjaznym podejściu.
Przeczytaj artykuł o karach i nagrodach z punktu widzenia psycholożki i trenerki efektywnej nauki – Angeliki Gąski-Bełczykowskiej i dowiedz się jakie metody stosować aby efektywnie wspierać dziecko w nauce.
Poniżej znajdziesz przydatne wskazówki, które pokażą Ci, jak prawidłowa komunikacja może wpłynąć na motywację do nauki:
- Zadbaj o właściwą przestrzeń do rozmowy, najlepiej jeśli będzie to pokój dziecka lub miejsce, w którym czuje się swobodnie i bezpiecznie.
- Bądź wyrozumiały i serdeczny. Weź pod uwagę komunikację niewerbalną i dostosuj mimikę i gesty.
- Nie nadinterpretuj i nie dopowiadaj odpowiedzi udzielonych przez dziecko. Pozwól mu powiedzieć to o czym rzeczywiście myśli.
- Panuj nad własnymi emocjami i pomagaj panować dziecku nad jego.
- Bądź uważnym słuchaczem, czasami dziecko czuje potrzebę “wygadania się”.
- Nie zmuszaj dziecka do rozmowy. Bez naturalnej potrzeby ciężko o wartościową wymianę zdań.
- Staraj się nie oceniać i odpowiadać ze swojego punktu widzenia. Zamiast “przestań pyskować” spróbuj powiedzieć “ jest mi przykro, kiedy tak do mnie mówisz”.
- Nie stosuj uogólnień typu “nigdy” czy “zawsze”.
Mocne strony dziecka. Pomóż je rozpoznać i wykorzystać w efektywnej nauce.
Zapewne zastanawiasz się, jak pomóc dziecku w nauce wykorzystując jego mocne strony? Znamy odpowiedź na to pytanie. Określenie mocnych cech i talentów we wczesnych latach życia, przyczyni się do właściwego ukierunkowania edukacji i rozwijania pasji. Warto jednak pamiętać o jednym aspekcie – każde dziecko jest inne, dlatego posiada różne preferencje i gust.
Aby prawidłowo rozpoznać ukryte talenty dziecka, musisz przede wszystkim, skupić się na obserwacji. Rozmawiaj z dzieckiem o jego pasjach, bądź uważny na to, czym lubi się bawić i jak zachowuje się w grupie rówieśników. Pozwól, aby dziecko próbowało nowych potraw, zajęć czy zabaw, bo tylko tak poznasz odpowiedzi, na to co mu się podoba, a co nie.
Postaw na dużą różnorodność, od gry w piłkę, układania puzzli, czytania książek czy gry na instrumentach. Pamiętaj jednak, że musisz dać dziecku prawo wyboru. Nie ma nic gorszego niż wygórowane ambicje rodziców, którym dziecko nie jest w stanie sprostać. Przez zbyt duży nacisk pasja przerodzi się w przykry obowiązek, a talent dziecka wcale nie będzie się rozwijał.
Jak zatem wspierać rozwój talentów i motywować dziecko do nauki? Przede wszystkim przez wspólne spędzanie czasu, które możesz przeznaczyć na zabawę, spacery i zajęcia pozalekcyjne.
Oto kilka skutecznych metod na rozwijanie mocnych cech dziecka:
- Bądź życzliwym i zaangażowanym rodzicem. Dziecko, które czuje się kochane, bezpieczne i rozumiane ma szansę na skuteczniejsze oraz szybsze rozwijanie swoich mocnych stron.
- Odpowiednio dobieraj zajęcia szkolne. Rozwijanie pasji dziecka poprzez zajęcia pozalekcyjne to świetny pomysł. Należy jednak pamiętać, aby zbytnio nie przeciążały dziecka i były miłym dodatkiem.
- Baw się z dzieckiem. To bardzo ważny czas, który warto maksymalnie wykorzystać. Podczas zabawy możesz wpleść elementy rozwijające, ukierunkowane w stronę mocnych cech dziecka.
- Uprawiajcie razem sporty, szczególnie na świeżym powietrzu.
- Rozmawiaj z dzieckiem i uważnie go słuchaj.
- Organizuj wycieczki, warto zabierać dziecko na bliższe i dalsze wycieczki. Postaw np. na parki, kino, teatr czy zoo. Poznawanie nowych miejsc to świetna metoda na rozwijanie i poznawanie nowych pasji.
Dalej zastanawiasz się jak wspierać dziecko w nauce? Mamy na to sposób! Przeczytaj poradnik, który został przygotowany przez zespół praktyków – specjalistów zajmujących się nauczaniem dzieci i młodzieży. W materiale znajdziesz praktyczne przykłady wykorzystania technik pamięciowych w szkole, omówienie zasad efektywnej nauki oraz dodatkowe moduły dotyczące motywacji i organizacji pracy. W poradniku znajdziesz dodatkowo zestaw kart.
Sprawdź inne nasze wpisy:
Jak wspierać dziecko w nauce? Nasza wypowiedź dla Silesia Dzieci
Jak pomagać dziecku w codziennej nauce? Rok szkolny już na pełnych obrotach. Pojawiły się pierwsze kartkówki, sprawdziany i oczywiście – oceny. Jak zacząć ten semestr
Jak pomóc dziecku w nauce w czasie pandemii?
Edukacja tradycyjna czy domowa? Wbrew pozorom mają ze sobą wiele wspólnego. W tym artykule przedstawimy Wam kilka podstawowych zasad, którymi kierujemy się podczas naszej pracy
Jak poprawić pamięć dziecka?
Odpowiadamy na częste pytania rodziców, dotyczące treningu pamięci dzieci. Dlaczego dzieci cały czas o czymś zapominają?
W jaki sposób sprawdzasz, czy Twoje dziecko już się nauczyło?
Jeśli ufasz tylko słowom: „mamo, ale to już umiem” – to niestety za mało.
Niestety słabo orientujemy się, kiedy nauka idzie nam dobrze, a kiedy nieco gorzej, dlatego jako rodzic musisz dołożyć wszelkich starań żeby pomóc dziecku w nauce i usprawnić cały proces. Jeśli uczenie związane jest z wysiłkiem, wydaje nam się często, że nie robimy postępów. Nic bardziej mylnego – aby nowa informacja faktycznie została utrwalona w naszej pamięci, wysiłek jest potrzebny!
Tutaj znowu pojawia się pułapka, kiedy dziecko mówi: „Mamo, ale to jest łatwe, tego nie muszę się uczyć” – często jest to złudne wrażenie, że łatwe treści zostają nam w głowie.
Jednak w momencie weryfikacji wiedzy (czyli podczas sprawdzianu lub pytania zadanego przez nauczycielkę) informacje, które były łatwe i potraktowaliśmy je pobieżnie – są bardziej ulotne, a wiedza zdobyta w ten sposób – bardzo krótkotrwała.
Oznacza to, że informacja nie została wystarczająco głęboko utrwalona. Najlepsze efekty daje nauka, podczas której mamy zagadnienia problemowe – musimy rozwiązać zagadkę, porównać ze sobą dwa zagadnienia, wykorzystać wcześniejszą wiedzę do rozwiązania zadania lub (!) samodzielnie ułożyć pytania do tekstu.
Ta ostatnia forma jest wykorzystywana bardzo rzadko – natomiast dzięki takim ćwiczeniom dziecko nie tylko uczy się wyłaniać najważniejsze informacje, ale również utrwala wiedzę poprzez odwrotność – tworząc pytanie automatycznie znajduje na nie odpowiedź. Warto więc zastosować tą formę, szczególnie podczas nauki biologii, historii czy chemii. Bierne przetwarzanie informacji czyli: słuchanie lub czytanie, jest metodą najmniej efektywną – nie dochodzi wtedy to głębokiego przetwarzania informacji.
Możesz zatem ustalić sposób „zmierzenia” swojej wiedzy oraz wspierać swoje dziecko w nauce, wybierając jak najbardziej obiektywną metodę – stworzenie własnych pytań, porównanie dwóch zagadnień, rozwiązanie problemu lub nawet odpowiedź na pytania, znajdujące się na końcu rozdziału. Nie ufaj swojej intuicji (oraz przeczuciom swojego dziecka), ponieważ często towarzyszą nam złudzenia związane z własnymi zdolnościami. Zadając dziecku pytania do tekstu, też postaraj się przygotować je wcześniej – zapisz je na kartce, spróbuj sformułować w sposób uwzględniający myślenie problemowe, kiedy dziecko zauważy, że poświęcasz czas i się angażujesz, może wpłynąć to pozytywnie na jego motywację do nauki.
Zastanawiasz się, dlaczego pomimo wielu starań Twoje dziecko nadal nie chce się uczyć? Przeczytaj artykuł o problemach funkcji poznawczych i znajdź odpowiedź na wszystkie nurtujące pytania.
Problem z koncentracją. Jak razem z dzieckiem trenować skupienie uwagi?
Bujasz w obłokach albo myślisz o niebieskich migdałach? Kto z nas nie słyszał nigdy takiego sformułowania? Uwaga i zdolność koncentracji to jedna z funkcji poznawczych, która rozwija się od najmłodszych lat. Niestety problemy z koncentracją zaczynają dotykać coraz większą grupę dzieci, co stanowi utrudnienie w nauce. Wykluczając różne nieprawidłowości lub zaburzenia, przyczyn może być wiele, począwszy od nadmiernego korzystania z komputera lub telefonu, przebodźcowania, diety czy nawet stresu. Dlatego niezmiernie ważny jest trening koncentracji, który przyda się zarówno dziecku, jak i rodzicowi. Wpływa na pamięć, efektywność nauki i ogólną jakość życia.
Warto jednak zaznaczyć, że od dziecka w wieku przedszkolnym nie możemy oczekiwać, by koncentrowało się na zadaniu dłużej niż 15-20 minut. W późniejszych etapach życia zdolność koncentracji wzrasta do około 40 minut.
Kiedy dziecko idzie do pierwszej klasy, jest to dobry moment, aby zapoznać go z technikami wspierającymi zapamiętywanie, dlatego, jeśli chcesz dowiedzieć się jak to zrobić krok po kroku – przeczytaj artykuł o treningu pamięci w pierwszej klasie i poznaj opinię pedagożki i terapeutki pedagogicznej – Anny Kozak-Salwy.
Jak możemy pomóc naszemu dziecku w nauce oraz treningu skupienia uwagi?
- Prowadź częste rozmowy z dzieckiem. Słuchaj i jeśli zauważysz, że gubi wątek, delikatnie je naprowadź.
- Dobierz odpowiednią i zbilansowaną dietę. Pomocne może się okazać wprowadzenie regularnych i różnorodnych posiłków oraz picie wody. Unikaj produktów z dużą zawartością cukrów, sztucznych barwników czy konserwantów.
- Rozładuj energię poprzez aktywność fizyczną. Zabawy i ćwiczenia na powietrzu pozytywnie wpływają na trening koncentracji i dotlenienie mózgu.
- Wyznacz regularne godziny snu. Dzięki niemu dziecko ma szansę na prawidłową regenerację.
- Dbaj o otoczenie dziecka. Np. podczas odrabiania lekcji, należy unikać zbędnych rzeczy na biurku.
- Zapewnij dziecku dobre oświetlenie i optymalną temperaturę w pokoju.
- Ogranicz bodźce zaburzające koncentrację, takie jak: telefon, komputer, telewizor, tablet czy konsola.
